گروه اخلاق
اهداف
1. تبيين مباني و چارچوبهاي نظري دانش اخلاق اسلامي به منظور توانمندسازي و توسعه آن به عرصههاي گوناگون فردي و اجتماعي.
2. تبيين نظام اخلاقي اسلام و اثبات كارآمدي و برتري آن نسبت به ساير نظامهاي اخلاقي.
3. دفاع عقلاني از آموزههاي اخلاقي اسلام و پاسخگويي به شبهات اين حوزه.
4. ارائه الگوهاي نوآمد اخلاقي در راستاي پاسخگويي به نيازهاي انسان و جامعه معاصر.
5. تأمين پايههاي نظري توسعه اخلاقي نظام جمهوري اسلامي و ترسيم هندسه اخلاقي تمدن اسلامي.
وظايف
1. تدوين و اجراي طرحهاي پژوهشي در حوزه تاريخ و فلسفه علم اخلاق اسلامي.
2. تدوين و اجراي طرحهاي پژوهشي در حوزه مسائل جديد اخلاقي جامعه ديني.
3. تدوين و اجراي طرحهاي پژوهشي در حوزه بازسازي روششناسي اخلاق.
4. تدوين و اجراي طرحهاي پژوهشي در حوزه نظام اخلاق اسلامي و مقايسه آن با ساير نظامهاي اخلاقي.
5. تدوين و اجراي طرحهاي پژوهشي در حوزه نيازهاي اخلاقي نظام جمهوري اسلامي.
6. تدوين و اجراي طرحهاي پژوهشي در حوزه اخلاق كاربردي.
7. بازخواني مستمر آثار نمايندگان مكاتب اخلاق اسلامي و ترجمه جهتدار و هدايتشده آثار عمده اخلاقي اديان و مكاتب بشري همراه با نقد و مقايسه.
8. آسيبشناسي مداوم اخلاق عمومي از طريق اجراي طرحهاي پيمايشي.
9. بازشناسي مستمر ظرفيتهاي علوم انساني پيرااخلاقي و بسترسازي علمي جهت انتقال اين ظرفيتها به حوزه انديشه اخلاقي.
10. تشكيل كارگروهها و گروهپروژههاي تخصصي در دپارتمان اخلاق جهت اجراي طرحها و پروژههاي مربوط.
11. راهاندازي سيستم توانمند اطلاعرساني در عرصه اخلاق و فراهم كردن منابع مطالعاتي قديم و جديد اسلامي و غيراسلامي (كتاب، مجله، پاياننامه، نرمافزار و...) در حوزه انديشه اخلاق و علوم وابسته به منظور تسهيل اخلاقپژوهي در حوزههاي علميه.
12. شناسايي، جذب و سازماندهي منابع انساني مورد نياز جهت انجام وظايف پژوهشي.
13. ارتباط و همكاري با سازمانها، نهادها، شخصيتها و نخبگان فرهنگي و مؤسسات و مراكز علمي ـ پژوهشي و اجرايي به منظور پيشبرد اهداف گروه.
14. فراهم آوردن زمينه رشد و ارتقاي دانش و توانايي پژوهشگران وابسته و پيوسته گروه از طريق تشكيل كارگاهها و كلاسهاي آموزشي ـ پژوهشي و حمايتهاي لازم علمي.
15. برقراري ارتباط فعال و سازنده با ساير واحدهاي زيرمجموعه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي با هدف برقراري هماهنگي، اجراي طرحهاي مشترك و جلوگيري از انجام كارهاي موازي و تكراري.
سياستها
1. التزام به مباني و عناصر اصيل نظام اخلاق اسلامي اهلبيت.
2. اهتمام به مشكلات عيني جامعه اسلامي در عرصه اخلاق و توجه به مسائل و شبهات روز.
3. پرهيز از سطحينگري و جزئينگري در عرصه فعاليتهاي پژوهشي.
4. تلاش در جهت تعالي و رشد اخلاقي جامعه اسلامي و افزايش تقيّد كارگزاران نظام، نخبگان علمي و توده به هنجارهاي اخلاق ديني.
5. رعايت معيارها و استانداردهاي علمي و بهكارگيري روشها و ابزارهاي نوين در پژوهشهاي اخلاقي.
6. اهتمام به ايجاد ارتباط علمي فعال و مؤثر با مراكز پژوهشي حوزوي و دانشگاهي و بهرهگيري از توان و دستآوردهاي نخبگان علمي حوزوي و دانشگاهي در راستاي بالندهسازي دانش اخلاق اسلامي.
7. اهتمام به ارائه پژوهشها به زبان و ادبيات روز.
8. نهادينه كردن توليد انديشه در قالب همانديشي گروهي و تعريف كارهاي مطالعاتي در قالب تيمهاي تخصصي.
9. بهرهگيري از ظرفيتهاي دانش بشري و ساير فرهنگهاي تعاليطلب و معنويتگراي بشري توام با مطالعه انتقادي آنها.
10. پرهيز از كارهاي موازي و تكراري و حركت در عرض برنامههاي ساير مراكز علمي ـ پژوهشي.
11. طبقهبندي و اولويتگذاري در طرحهاي پژوهشي بر پايه امكانات و مطالبات.
كلانپروژهها
- روششناسي در الهيات اخلاق
- اخلاق دينداري
- اخلاق مديريت با رويكرد اسلامي
- اخلاق زيستي
گروه تربيت
اهداف
1. تبيين و تنقيح مباني و چارچوبهاي نظري دانش تربيت اسلامي به منظور توانمندسازي و توسعه آن به عرصههاي گوناگون فردي و اجتماعي.
2. تبيين و ترسيم نظام تربيتي اسلام و اثبات كارآمدي و برتري آن نسبت به ساير نظامهاي تربيتي.
3. دفاع عقلاني از آموزههاي تربيتي اسلام و پاسخگويي به شبهات اين حوزه.
4. ارائه الگوهاي نوآمد تربيتي در راستاي پاسخگويي به نيازهاي انسان و جامعه معاصر.
5. توليد نرمافزار و پايههاي نظري در عرصه تربيت اخلاقي- ديني جهت تأمين نيازهاي دستگاههاي مرتبط در نظام جمهوري اسلامي.
سياست ها
1. التزام به مباني و عناصر اصيل نظام معارف و اخلاق اسلامي و مدرسه تربيتي اهلبيتعليهم السلام.
2. اهتمام به مشكلات عيني جامعه اسلامي در عرصه تربيت اخلاقي و توجه به مسائل و شبهات روز.
3. پرهيز از سطحينگري و جزئينگري در عرصه فعاليتهاي پژوهشي.
4. رعايت معيارها و استانداردهاي علمي و بهكارگيري روشها و ابزارهاي نوين در پژوهشهاي تربيتي.
5. اهتمام به ايجاد ارتباط علمي فعال و مؤثر با مراكز پژوهشي حوزوي و غير حوزوي داخل و خارج كشور و بهرهگيري از توان و دستاوردهاي نخبگان علمي در راستاي بالندهسازي دانش تربيت اسلامي.
6. اهتمام به ارائه پژوهشها به زبان و ادبيات روز.
7. نهادينه كردن توليد انديشه در قالب همانديشي گروهي و تعريف كارهاي مطالعاتي در قالب تيمهاي تخصصي.
8. بهرهگيري از ظرفيتهاي دانش بشري و ساير فرهنگهاي تعاليطلب و معنويتگراي بشري توأم با مطالعه انتقادي آنها.
9. پرهيز از فعاليتهاي موازي و تكراري و حركت در عرض برنامههاي ساير مراكز علمي ـ پژوهشي.
10. تعامل فعال با دستگاههاي مرتبط با تربيت ديني نظام جمهوري اسلامي و شناسايي نيازهاي ايشان به منظور فراهم آوردن پژوهشهاي كاربردي.
11. نخبهگرائي در جذب نيروهاي متخصص حوزوي جهت انجام مطالعات و پژوهشها.
12. توجه به بهرهبرداري از پژوهشهاي انجام يافته در راستاي ساماندهي مديريت تربيتي.
13. توجه به حوزههاي ميانرشتهاي.
وظايف
1. تدوين و تبيين نظام تربيت اسلامي (مباني، اهداف، اصول، روشها، عوامل، موانع، مراحل، برنامهها، نهادها، كانونها، تكنولوژي)
2. بازشناسي، بازنگري، و بازسازي آموزههاي تربيتي از سه منظر حجيت، عقلانيت و كارآمدي.
3. گسترش مطالعات تطبيقي بين المذاهب و برجستهسازي وجوه تمايز و عناصر اختصاصي مدرسه تربيتي اهلبيت (عليهم السلام).
4. پژوهشها و تكنگاريهايي در زمينه معناشناسي مفاهيم تربيت اخلاقي.
5. طراحي سيستم دريافت كننده و انتقال دهنده پرسشها و مسائل عيني جامعه در عرصه تربيت.
6. طرّاحي سيستم بازخورد گيرنده تربيت اخلاقي از مخاطبان و ارزيابي مستمر فعاليتهاي پژوهشي و تبليغي از نظر تاثيرگذاري و ميزان كارآمدي.
7. شناسايي ابتلائات عام تربيتي جامعه و آسيبشناسي اخلاق ملي (مانند وجدان كاري، انضباطپذيري، قانون گرايي و...) و برنامهريزي جهت آسيبزدايي در محورهاي شناخته شده.
8. الگوسازي و بازنمايي شخصيتهاي برجسته اخلاقي و معنوي و تجزيه و تحليل و انتشار زندگينامه آنها.
9. پژوهشهايي جهت بهرهگيري از ظرفيتهاي كانونهاي تربيتي از جمله مساجد، هيآت و مراسم مذهبي براي ترويج و تعميق هرچه بيشتر ارزشهاي اسلامي.
10. ترويج و حمايت از نقاط قوت در فرهنگ ملّي مثل فضائل راسخ و نهادينه شده حيا، احترام به بزرگتر، مهرباني، غيرت، مهماننوازي و ... .
11. مطالعات مربوط به تربيت ديني و انتقال مفاهيم ديني به انسانها و جوامع
12. جذب و تربيت نيروي پژوهشگر
13. اهتمام به بازتوليد تراث علمي در عرصه مسائل تربيتي
14. تأسيس بانكهاي اطلاعاتي و جمعآوري منابع و ترجمه متون تخصصي لازم
15. اخذ نيازهاي پژوهشي دستگاههاي مرتبط با مسائل تربيتي جهت انجام پژوهشها
16. ساماندهي دانش فني مديريت تربيتي در عرصه تربيت اخلاقي- ديني.
كلانپروژهها
رديف عنوان كلانپروژه مدير مدت اجرا
1. مباني روانشناختي تربيت اخلاقي-ديني با رويكرد اسلامي حسين ديبا 8سال
2. نقش نهادهاي اجتماعي در تربيت اخلاقي با رويكرد اسلامي 9سال
گروه اسلام و مطالعات معنویت
ضرورت
در روزگار حاضر كه از يك سو عصر عطش و طلب فراگير و اقبال بي سابقه نسلهاي جوان و ملتهاي جهان به تعالي طلبي و سلوك روحاني است و از ديگر سو، زمانة ترويج معنويتهاي سكولار و هجمة آيينهاي پرشمار بيمار و مسلكهاي انحرافي كه از نام معنویت سوء استفاده ميكنند، يكي از مهم ترين رسالتهاي متولیان امر دین احياء و اصلاح «حيات معنوي» جامعة بشري و پالايش بينشها و هدايت گرايشهاي معنويتجويان و هدايتطلبان است.
درک همین مهم است که در ساختاربندی جدید دفتر تبلیغات اسلامی به ایجاد قطب تعمیق ایمان دینی و مبارزه با فرق انحرافی میانجامد و میزکارهایی در ارائه پاسخ ایجابی و سلبی به این نیاز روز شکل می گیرد. با نظر به نیاز مذکور و با توجه به رسالت دفتر در گسترش معنویت عمیق اسلامی و همچنین مبارزه با جریانهای انحرافی تاسیس گروه «معنویت اسلامی» می تواندگامی در جهت تحقق این مهم باشد. همچنین با نظر به اینکه پروژه های مرتبط با بحث معنویت در حال حاضر ذیل گروههایی نه چندان مرتبط گنجانده شده است تاسیس گروه مستقل معنویت اهمیتی مضاعف مییابد. علاوه بر اینها توجه به موقع به بحث معنویت و ورود جدی به این بحث قبل از استقرار رویکردهای سکولار میتواند ابتکار عمل را در عرصه مفهومسازی، طراحی رویکرد و شکلدهی به ادبیات پژوهشی در دست مراکز پژوهشی مرتبط با حوزه علمیه قرار دهد.
رسالت
استنباط، تدوین و گسترش معنویت اسلامی به عنوان یک دانش کاربردی و تمدن ساز و نقد معنویتهای غیر دینی
اهداف
- استخراج و تبيين نظاممند چارچوبهاي نظري و آموزههاي معنویت اسلامي از منابع اصيل ديني و اثبات و تشريح روشمندي آن و ترسیم مرزهای آن با معنویتهای غیراسلامی
- تبيين عقلانيت اركان و مؤلفههاي نظام معنویت اسلامي و دفاع عقلانى از آموزههاى آن و پاسخگويى به شبهات اين حوزه.
- توانمندسازي مكتب معنویت اسلامي از رهگذر پيرايش، بازنگري و بازسازي ميراث، انديشه و مواجيد عرفاني و غنيسازي آن با تكيه بر سرماية وحي، عقل، شهود و روشهای تجربی.
- معرفی و تحلیلی رویکردها و زمینههای جدید پژوهشی در عرصه مطالعات معنویت
- اثبات كارآمدى و برترى مكتب معنوی اسلام نسبت به ساير مسالك معنوی.
- شناسایی و نقد فرهنگ معنویت گرایی بدون مذهب و همچنین جریانهای انحرافی معنویت
- توسعه سواد معنوی در جامعه از طریق طراحی برنامه های آموزش عمومی و بسته های مورد نیاز مبلغان و معرفی کامل و مؤثر الگوهای معنوی
- ايضاح و ابلاغ معنویت شريعتمحور، عقلمدار، متعادل، جامعهگرا، تمدنساز و عدالتگستر به ذهن و ضمير انسان معاصر و نقل و نقد انديشه و آيينهاي سلوكي با توجه به آسيبهاي پيدا و پنهان تاريخي و عصري.
- کاربردیسازی معنویت اسلامی در عرصه های مختلف فردی، اجتماعی و سازمانی (معنویت و سلامت، معنویت در سازمان، بهداشت معنوی، درمانگری معنوی، معنویت و اعتیاد، معنویت و خانواده و...)
برنامهها
- تدوين برنامة راهبردي گروه
- تدوين، اجرا و نظارت بر حسن اجراى طرحهاى پژوهشى
- بازخوانى توصيفي و بازنگري انتقادي سنت عرفان اسلامى با تأكيد بر مطالعة موردي آثار نمايندگان برجستة اين حوزه
- نقد و بررسي مستمر توليدات جديد انديشههاي معنویت معاصر در قالبهاي متنوع كتاب، مقاله، سخنرانيهاي علمي، دورهها و متون آموزشي و سايتهاي علمي.
- تهية اطلس بزرگ دانش و دانشوران معنویت و تأسيس بانك جامع اطلاعات معنویت
- ترجمةهدايت شدة آثار برجستة معنویت اديان بزرگ و آيينها و جريانهاي بشرى، ترجمه آثار انتقادی پژوهشگران غربی در زمینه چالشهای معنویت جدید و همچنین انتقال تجارب متألهان مسیحی در مبارزه با معنویت گرایی بدون مذهب
- فعال كردن حلقههاي پرسمان معنویت جهت طرح و نقد ايدههاي نو و ديدگاههاي جديد در قالب نشستهاي تخصصي درونگروهي توأم با انضباط اجرايي به منظور ثبت و تشكيل پروندههاي علمي ـ پژوهشي.
- برگزاري همانديشيهاي تخصصي معنویت با هدف جريانشناسي، مسألهشناسي، شبههشناسي و آسيبشناسي و نيز شناسايي و جذب و حمايت از پژوهشگران جوان و جلب مشاركت نخبگان علمي.
- شناسايى، جذب، سازماندهى، حمايت، هدايت و نظارت بر منابع انسانى حوزة مطالعات معنویت اسلامى.
- فراهم آوردن زمينة رشد و ارتقاي توانايى پژوهشگران وابسته و پيوستة گروه از طريق تشكيل كارگاههاو كلاسهاى آموزشى ـ پژوهشى و حمايتهاى لازم علمى.
- تهيه و تدوين كتب آموزشي و كمك آموزشي براي كلية مراكز تحصيل عالي حوزوي و دانشگاهي.
- آسيبشناسى مداوم فرهنگ عمومي معنویت گرایی از طريق اجراى طرحهاى پيمايشى.
- ارائة مشاورههاي علمي به كلية پژوهشگران حوزة مطالعات معنویت بويژه حمايت از پاياننامهها و جهتدهي توأم با خدماترساني به آنها.
- تحليل انتقادي فرآوردههاي فرهنگي با مضامين معنویت گرایی اعم از شرححالنگاريها، داستانها، اشعار، وبلاگها، نرمافزارها و برنامههاي هنري مراكز و نهادهاي فرهنگي و رسانههاي عمومي در راستاي سامانبخشي به حوزة نشر و اطلاعرساني معنویت.
- انتشار نشريهاي تخصصي در حوزة معنویت اسلامي.
- تشكيل مركز پاسخگويي كتبي و تلفني به پرسشها و شبهات معنویت گرایی.
- همكاري مؤثر با واحدهاي اطلاعرساني سازمان در عرصة معنویتپژوهي و رخدادهاي فرهنگي و اجتماعي معنویت گرایی.
- برقرارى ارتباط فعال و سازنده با ساير واحدهاى زيرمجموعه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى با هدف دستيابي به هماهنگى و استفاده از ظرفيتهاي علمي و تجارب پژوهشي و اجراي طرحهاى مشترك.
- همكارى با دستگاههای اجرایی، سازمانهاي فرهنگي و اجتماعي نظام و NGOهاي مردمي به عنوان سرشاخههاي متنوع نيازسنجي و موضوع شناسي معنویت و نيز نشر فرآوردههاي فكري گروه در راستاي تعامل منطقي و واقعبينانه با جامعة مخاطبينو ارتقاء سطح سواد و مهارتهای معنوی در گروهها و سازمانها.
- ایجاد فرصتهای مطالعاتی بین المللی برای آشنایی متقابل اندیشمندان جهانی با معنویت اسلامی و همچنین آشنایی پژوهشگران گروه با جریان های رایج معنویت گرایی و معنویت پژوهی در جهان.