کرسی ترویجی

کرسی ترویجی «مفهوم معنویت در عصر پست مدرن»

گزارش: دکتر شاکرنژاد مقدمه کوتاهی در باره انگیزه شکل گیری مطالعات در حوزه مفهوم شناسی معنویت مطرح کردند. ایشان به این نکته اساسی اشاره کردند که هنگامی که به ادبیات معنویت در مطالعات غربی توجه می شود به نظر می رسد در عین تشابه لفظی معنویت در دو ادبیات دینی اسلامی و ادبیات غربی دو معنای متفاوت از معنویت اراده می شود از این رو کم کم این ایده شکل گرفت که اختلاف اساسی در تلقی و تعریف از مفهوم معنویت در ادبیات سنتی ما و غرب وجود دارد.

در ابتدای این نشست گروه معنویت، اهداف، مأموریتها و برخی آثار انتشار یافته یا در حال انتشار گروه تازه تأسیس معنویت معرفی شد و سپس  معرفی مختصری از ارائه دهنده و ناقدان محترم توسط دبیر علمی صورت گرفت. در آغاز نشست دکتر شاکرنژاد مقدمه کوتاهی در باره انگیزه شکل گیری مطالعات در حوزه مفهوم شناسی معنویت مطرح کردند. ایشان به این نکته اساسی اشاره کردند که هنگامی که به ادبیات معنویت در مطالعات غربی توجه می شود به نظر می رسد در عین تشابه لفظی معنویت در دو ادبیات دینی اسلامی و ادبیات غربی دو معنای متفاوت از معنویت اراده می شود از این رو کم کم این ایده شکل گرفت که اختلاف اساسی در تلقی و تعریف از مفهوم معنویت در ادبیات سنتی ما و غرب وجود دارد. از این رو تمرکز اصلی مطالعات براین قرار گرفت که معنویت دقیقاً به چه معناست. نکته اساسی دیگر در این زمینه آن بود که حول مفهوم جدید معنویت (و البته در تقابل با واژه دین) یک جریان فرهنگی جدید شکل گرفته است فرقه‌های معنویت گرایی نوظهور تنها برخی از تجلیات محدود آن است.

با توجه به این نکته پرسش های اصلی ارائه حاضر در قالب دو پرسش مهم زیر طرح شد:

1.         مفهوم معنویت در عصر پست مدرن چیست و عوامل جدید مفهوم ساز در پس این واژه کدام است؟

2.         مبانی، اصول و دلالتهای اعتقادی این مفهوم کدام است و نسبتش با معنویت اسلامی چیست؟

مدعای اصلی تحقیق را نیز می توان در دو مدعا خلاصه کرد:

1.         «معنویت» در عصر پست مدرن در تقابل با «دینداری نهادینه» است.

2.         اصطلاح معنویت و مفهیم پیرامونی آن در عصر پست مدرن به دنبال موجه سازی ساختار گریزی دینی است.

ارائه کننده محترم سپس ضمن تبیین برخی اصطلاحات کلیدی به سیر تحولات معنویت اشاره کردند و این تحولات را سه دوره مطرح کردند:

1.         در دوره اولیه که دوران مسیحیت است معنویت به معنای زندگی در روح القدس و در مقابل زندگی در نفس خود بود.

2.         در دوران قرون وسطی معنویت در مقابل مفهوم مادیت قرار گرفت.

3.         و نهایتاً در دوران مدرن معنویت به معنای معناداری زندگی و در مقابل پوچ گرایی به کار رفت.

تنوع، تکثر گرایی و عدم قطعیت و برخی ویژگیهای دیگر ازجمله اصلی ترین خصوصیات گفتمان معنویت در دوران پست مدرن است و مؤلفه های محوری این معنویت نیز را می توان در دو نکته خلاصه کرد اول آنکه معنویت در تقابل با قرائت رسمی و نهادینه دینداری است و ثانیاً معنویت پست مدرن به شدت نسبیت گرا و به دنبال انفسی کردن مفاهیم دینی است.

اما دلالتهای اعتقادی مفهوم معنویت در عصر پست مدرن عبارت اند:  از تقدیس هستی، مونیسم، راز آلودگی هستی و خود تکاملی هستی است. معنویت پست مدرن با آموزه های ادیان ابراهیمی نیز تفاوت های جدی دارد به گونه ای که تناسخ را به جای معاد، کرمه را به جای گناه و انرژی را به جای روح می نشاند و بنابراین الگوهای دینداری ذهن گرا را به جای الگوهای عین گرا، الگوهای دینی احساس گرا را به جای نص گرا و الگوهای گزینشی را به جای الگوهای شریعت محور مطرح می کند.

نهایتاً ارائه کننده محترم با استفاده از ادبیات شیوون چندلر به این نکته اشاره کرد که معنویت پست مدرن در مقابل معنویت جامد و اثیری یک معنویت مایع و سیال است که شکل مشخص و متعینی ندارد و می تواند به شکل های غیر قابل تشخیص درآید.

در ادامه اشکالاتی از سوی ناقدان محترم حجت الاسلام و المسلمین مظاهری سیف و آقای دکتر سهرابی فر مطرح شد که اهم آنها را به این شرح می توان بیان کرد:

1.         تحقیقات چندلر مبتنی بر واقعیت ها و تحقیقات واقعی نیست و حتی گاهی واقعیات را برعکس مطرح می کند

2.         ادبیات چندلر دو گانه است و دارای تهافت درونی است.

3.         نسبت معنویت سیال با اشکال خودش واضح نیست.

4.         تغییر دین داری شامل طیف گسترده ای می شود از اشکال ضعیف تا اشکال بسیار غلیظ و قوی.

5.         نسبت تحقیقات چندلر و این تقسیم بندی هایش با جامعه کنونی ما کدام است. جامعه کنونی ما در کدام دسته قرار دارد و این تحقیقات چه فایده ای برای جامعه ما دارد؟

6.         برای بررسی معنویت پست مدرن لزوماً باید به طور عمیق به معنویت مدرن توجه کنیم.

7.    این که معنویت جدید فردگراست لزوماً بدان معنا نیست که نتایج آن نمی تواند یک نتایج جمعی باشد چه بسا فرد به حقایقی برسد که یک تحول یا نگاه اجتماعی را در بر داشته باشد.
منبع:
عكس هاي مرتبط :

تاریخ خبر: 1397/3/8 سه‌شنبه
تعداد بازدید کل: 1222 تعداد بازدید امروز: 1
 
امتیاز دهی
 
 


پربازدید‌ترین مطالب

مطالب مرتبط

پربازدید‌ترین مطالب

مطالب مرتبط
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه: 1223
خانه | بازگشت | حريم خصوصي كاربران |
Guest (PortalGuest)

مرکز اخلاق و تربیت اسلامی
مجری سایت : شرکت سیگما